Kaart (cartografie) - Landgraaf (gemeente) (Landgraaf)

Landgraaf (, Limburgs: Lankgraaf) is een stad en gemeente in het zuiden van Nederlands Limburg. De gemeente telt inwoners (, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 24,68 km² (waarvan 0,10 km² water).

Landgraaf is gelegen in de Oostelijke Mijnstreek en de gemeente Landgraaf neemt deel aan het bestuurlijke samenwerkingsverband Parkstad Limburg. De gemeente, waaronder de plaats Landgraaf, ligt grotendeels op het Plateau van Nieuwenhagen, terwijl Rimburg met Broekhuizen in het Wormdal ligt.

De gemeente Landgraaf is in 1982 ontstaan door samenvoeging van de gemeenten Schaesberg, Ubach over Worms en Nieuwenhagen (vroeger ook wel de SUN-gemeenten genoemd). In 1986 is besloten om een nieuwe naam, Landgraaf, als plaatsnaam te gebruiken, omdat de meeste stadsdelen aaneengegroeid waren. Deze ontwikkeling is voortgekomen uit de mijnbouw in de streek die gedurende de 20e eeuw voor een bevolkingsexplosie heeft gezorgd. In tegenstelling tot de buurgemeenten Heerlen en Kerkrade, die een soortgelijke ontwikkeling hebben ondergaan, heeft Landgraaf geen stedelijk karakter gekregen.

Formeel gezien is Landgraaf één stad, maar feitelijk gezien bestaat de gemeente nog uit aparte kernen. Rimburg is het meest oostelijke kerkdorp van de gemeente en heeft het karakter van een klein dorp het meeste weten te behouden. Landgraaf wordt door de gemeente en haar inwoners gezien als stad. Dit gezien het inwoneraantal, voorzieningen en stadsdelen (kernen).

Volgens zowel het CBS als Veldeke-Limburg is d'r Sjeet de Limburgse naam voor Schaesberg en Rimburg voor Rimburg. Daarentegen gebruikt de Landgraafse heemkundevereniging respectievelijk Sjaasberg en Brokkelze. Schaesberg heeft zijn naam gekregen van het Kasteel Schaesberg, zetel van de heerlijkheid van de gelijknamige adellijke familie die in de zeventiende en achttiende eeuw behalve het kasteel met de bijbehorende kasteelboerderij ook de nabijgelegen hoeven In gen Kakert en I gen Leen, de gehuchten Lichtenberg en Palenberg (Palemig) en het straatdorp Scheidt (d'r Sjeet)omvatte. Rimburg of de Rimborg was het kasteel van de heren Van Rimburg. De heerlijkheid omvatte verschillende gehuchten. Het belangrijkste heette (Onderste-)Broekhuizen of Bruchhausen. Aangrenzend maar in de bank Ubach lag nog Bovenste-Broekhuizen. Broekhuizen/Bruchhausen staat aan de wieg van Brokkelze. Terwijl Veldeke-Limburg de "ao"-klank gebruikt wordt deze in zuidoostelijk Limburg als "oa" weergegeven. Op de plaatsnaamborden gebruikt de gemeente Landgraaf "Sjaasberg" in plaats van "D'r Sjeet" en "Nuijenhage" en niet "Nuienhage".